Róża i powidła śliwkowe. A może nutella i rafaello? Pączki kuszą w tłusty czwartek

Paweł Kaniak, Mikołaj Romanowski

Tłusty czwartek to dla wielu bardzo wyczekiwany dzień, można się wtedy bez zbędnych wyrzutów sumienia objadać pysznymi pączkami.

Tłusty czwartek w kalendarzu chrześcijańskim zawsze przypada na ostatni czwartek przed Wielkim Postem, jest zatem świętem ruchomym. Najczęściej jest to pod koniec lutego lub na początku marca. W tym roku tłusty czwartek przypada na 20 lutego. Tłusty czwartek to dzień rozpoczynający Ostatki, czyli ostatni tydzień karnawału. Początki tradycji tłustego czwartku sięgają czasów pogaństwa. Niegdyś był to dzień, w którym hucznie żegnano zimę i świętowano nadejście wiosny. Organizowano wtedy uczty, na których królowały tłuste potrawy i mięsa. Pito miody, wino, przegryzano wypiekami z ciasta chlebowego, nadziewano słoniną, boczkiem lub innym mięsem i okraszano skwarkami. W polskiej tradycji ten dzień jest związany z objadaniem się przed „chudym” okresem 40-dniowego postu. Jedzono więc dużo i tłusto. Tłusty czwartek był początkiem zapustów, nazywanych mięsopustami, w czasie których - oprócz rzecz jasna pączków - jedzono pierogi z kaszą jaglaną lub gryczaną, kapustę ze słoniną, wieprzowe żołądki z farszem z kasz, a do tego obficie popijano to piwem i wódką. I tak do czasu postu, w którym posilano się już tylko chudymi, bezmięsnymi potrawami.

Skąd we współczesnej kuchni moda na słodkie tłustoczwartkowe wypieki? Teorii jest kilka... Jedna z nich mówi, że zwyczaj słodzenia ciasta wziął się od receptur kuchni arabskiej, która znana jest ze słodkich deserów i łakoci. Inna legenda wyjaśnia, skąd się wzięła owalna forma pączka: pewien berliński cukiernik chciał być pruskim żołnierzem, ale komisja wojskowa stwierdziła, że, nie nadaje się do służby w armii, bo jest zbyt wątły i drobny. Uznano jednak, że przyda się w wojskowej kuchni. By uczcić to wydarzenie, mężczyzna przygotował słodkie armatnie kule, czyli pączki z konfiturą.

Współcześnie, w tłusty czwartek Polacy pochłaniają około 100 milionów pączków. Średnio 2,5 słodkiego wypieku na głowę. Kaloryczność pączka zależy od rodzaju polewy i znajdującego się wewnątrz nadzienia - jedno takie ciastko to od 200 kcal (bez polewy i nadzienia) do 350 kcal (pączki wiedeńskie, czyli „gniazdka” z ptysiowego ciasta parzonego). Jak później spalić dodatkowe tysiąc kalorii? Można biegać lub jeździć na rolkach (80 minut), grać w squasha przez 60 minut, tańczyć przez 4,5 godziny, sprzątać przez dziesięć kwadransów, rozmawiać przez telefon przez blisko 5 godzin, ewentualnie całować się namiętnie przez dwie godziny lub uprawiać seks przez 7 godzin.

Bydgoszczanie bardzo chętnie kultywują współczesną tradycję tłustego czwartku, w sklepach i cukierniach czeka bogata oferta. Na przykład w Starej Pączkarni u zbiegu ulic Dworcowej i Pomorskiej do wyboru jest ponad 50 różnych smaków.

- Przewidujemy, że w tłusty czwartek przygotujemy nie mniej niż 6 000 pączków. Mamy produkcję bieżącą, wyrabiamy nasze pączki na miejscu, do ostatniego klienta, aż do zamknięcia. Trafiliśmy w gust młodego pokolenia, które chętnie wybiera pączki z kremowym nadzieniem, na przykład z nutellą czy rafaello. Starsze osoby wolą tradycyjne nadzienie, czyli różę lub powidła śliwkowe, ale zdarza się że skuszą się na coś innego - mówi Ewa Pieczonka, kierownik Starej Pączkarni w Bydgoszczy.

Przewidujemy, że w tłusty czwartek przygotujemy nie mniej niż 6 000 pączków. Mamy produkcję bieżącą, wyrabiamy nasze pączki na miejscu, do ostatniego klienta, aż do zamknięcia.