A gdyby się nie spełniło... „Niemieckie Królestwo Polskie”

Czytaj dalej
Fot. Archiwum
Paweł Stachnik

A gdyby się nie spełniło... „Niemieckie Królestwo Polskie”

Paweł Stachnik

11 listopada 1918 Polska odzyskuje niepodległość. Na początku wojny nic nie zapowiadało takiego przebiegu wypadków. Mało brakowało, by historyczne wydarzenia potoczyły się dla nas mniej korzystnie. Jak wyglądałaby wtedy Polska? Byłaby niemiecka, austriacka czy rosyjska? I czy w ogóle by była?

W momencie wybuchu wojny nic nie wskazywało, że w tzw. sprawie polskiej cokolwiek może się zmienić. Trzy państwa zaborcze wydały wprawdzie w 1914 r. odezwy skierowane do Polaków (jedną podpisały naczelne dowództwa niemieckie i austro-węgierskie na froncie wschodnim, drugą rosyjski głównodowodzący, wielki książę Mikołaj Mikołajewicz Romanow), ale były one ogólnikowe, niekonkretne i miały wyraźnie charakter propagandowy.

Ich celem było zmobilizowanie Polaków do wsparcia wysiłku wojennego i skupienia się wokół tronu.

Jedyna zmiana, na jaką godzili się zaborcy w naszej sprawie, to zagarnięcie dla siebie pozostałych ziem polskich (na co zresztą wszyscy mieli wielką ochotę) i ewentualne przyznanie im samorządu.

- Na pytanie, czy Polska może odzyskać niepodległość, w 1914 r. odpowiedź była prosta: nie ma na to żadnych szans, żadnych możliwości, żadnych nadziei. Wojna miała trwać krótko i nikt nie miał interesu w podnoszeniu czegoś takiego, jak sprawa polska - mówi prof. Andrzej Chwalba, historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor wydanej właśnie książki „Wielka wojna Polaków 1914-1918”.

Wśród polityków polskich tylko grupka zwolenników czynnej walki o niepodległość skupiona wokół Józefa Piłsudskiego wierzyła, że wojna może doprowadzić do odrodzenia niezależnego państwa polskiego. Pozostałe stronnictwa nie widziały na to szans i trzeba powiedzieć, że było to zgodne z ówczesnymi realiami.

Satyryczna mapa pogrążonej w wojnie Europy, 1915 r.
Archiwum: PWN Europa przyszłości. Tak miała wyglądać niemiecka Europa po zwycięstwie państw centralnych

Przełom w listopadzie

W 1915 r., po zwycięskiej bitwie gorlickiej, inicjatywę na froncie wschodnim przejęły Niemcy i Austro-Węgry. Dzięki udanej ofensywie i dalszym walkom ich wojska zajęły rozległe obszary imperium Romanowów, dochodząc do Dźwiny i Mińska na północy po Dniestr na południu.

Czytaj więcej:

  • Czym miało być owo Królestwo Polskie utworzone z łaski dwóch cesarzy? 
  • A co byłoby z Polską, gdyby w latach 1914-1918 historia potoczyła się inaczej?
Pozostało jeszcze 82% treści.

Jeżeli chcesz przeczytać ten artykuł, wykup dostęp.

Zaloguj się, by czytać artykuł w całości
  • Prenumerata cyfrowa

    Czytaj ten i wszystkie artykuły w ramach prenumeraty już od 3,69 zł dziennie.

    już od
    3,69
    /dzień
Paweł Stachnik

Polska Press Sp. z o.o. informuje, że wszystkie treści ukazujące się w serwisie podlegają ochronie. Dowiedz się więcej.

Jesteś zainteresowany kupnem treści? Dowiedz się więcej.

© 2000 - 2024 Polska Press Sp. z o.o.